زنان هزاره هنگام ديدار يکديگر واژگان و عبارت‌هايی را به کار می برند که بسیار نیکو و نغزند. این زبان در مناسبت‌های مهم خانوادگی، ميهمانی‌ها، دید و باز رسمی و غیر رسمی و آيين‌های سوگواری به فراوانی به کار برده می شوند. زبانی که در روابط دو گونه ای عاطفی و اجتماعی زنان هزاره نقش پررنگی دارد
اگر به هوای يافتن زبان مخفی زنان هزاره سری به خلوتگاه های طبیعی آن ها در سرزمین ها،کنار چشمه، لب جلگه، هنگام کار، وقت پوجی کردن، هنگام مشک زدن و پشم ریسی و یا هنگام درد دل و خسپیدن بزنید؛ آنان را آرام و اندیشناک در حال گپ وگفت می بینید که پرمعنا سخن می گویند. اینان در خم گذرگاه‌های زندگی زنانه و در پایان بن‌بست‌های خاک آلود دنیای هزارگی، کار و زندگی خانوادگی و در تاريکناهای فراموشی و از خودگذری با يکديگر با زبانی حرف می زنند که در دنیای آشکارگویی مردانه و رسمی نمی توان آن را یافت. آنان در این خلوتگاه ها، اندوه غم از دل بر می‌دارند و با دیدگان نم داده چهره را به لبخندی می پوشانند. گپ و گفتِ اينان گونۀ زیباترین سخنان پنهانی است که از دید پژوهشگران زبان شناسی و فرهنگ شفاهی به دور مانده است.
1.JPG)
ساده و بی‌پیرایه سروده شده‌اند. بدینسان سرایندگان دوبیتی‌های هزارگی هرچه دل تنگشان می‌خواسته‌اند، می‌سروده‌اند. نه عریان‌گویی و نه عریان‌سرایی عاطفی و بی‌سانسور و نه نامی و نه ننگی آنان را واداشته‌اند که چنین نه‌سرایند و نه موقعیت‌های اجتماعی آنان را به هراس انداخته‌اند که از عشق پاک و ساده‌ي شان نگویند. آنان از وصف معشوق به‌زیباترین‌وجه (کمر تال‌مانند و داشتن چشمان گرگی میان‌رمه) یاد کرده‌اند که در توصیف‌گونگی معشوق و زن در زبان فارسی کم‌مانند است.
حفیظ ا... شریعتی هستم