نام شناسی گیاهان هزارگی

بخش دوم

در روزگاری نه چندان دور گیاهان در حیاط خانه و زندگی عمومی هزاره ها جایی امن برای زیستن داشتند و گل ها و گیاهان مصنوعی، پلاستیکی، چینی و ... جایی در زندگی آنان باز نکرده بودند. روزگاری، سرگرمی و دل مشغولی هزاره ها زمین های پر از گیاهان رنگارنگ و گل و گلدان ها بودند. آب دادن، حفاظت و چیدن برگ های گیاهان اهلی و وحشی بخشی از زندگی و روزهای خوش آنان را تشکیل می داد. انتظار نشستن برای بهار و فصل روییدن گل و گیاهان بخشی از زندگی آرام هزاره ها بود. حضور گل و گیاه در فضای مسکونی آنان بستر بسیار مناسبی برای آرامش روح و روان آنان ایجاد می کرد. اما امروزه هزاره ها با گذشته های زیبای طبیعی شان فاصله گرفته اند. ترس آن می رود که دیر نه زود با این زیبایی های دیرساله خدا حافظی کنند.

نام شناسی گیاهان هزارگی

بخش دوم

در روزگاری نه چندان دور گیاهان در حیاط خانه و زندگی عمومی هزاره ها جایی امن برای زیستن داشتند و گل ها و گیاهان مصنوعی، پلاستیکی، چینی و ... جایی در زندگی آنان باز نکرده بودند. روزگاری، سرگرمی و دل مشغولی هزاره ها زمین های پر از گیاهان رنگارنگ و گل و گلدان ها بودند. آب دادن، حفاظت و چیدن برگ های گیاهان اهلی و وحشی بخشی از زندگی و روزهای خوش آنان را تشکیل می داد. انتظار نشستن برای بهار و فصل روییدن گل و گیاهان بخشی از زندگی آرام هزاره ها بود. حضور گل و گیاه در فضای مسکونی آنان بستر بسیار مناسبی برای آرامش روح و روان آنان ایجاد می کرد. اما امروزه هزاره ها با گذشته های زیبای طبیعی شان فاصله گرفته اند. ترس آن می رود که دیر نه زود با این زیبایی های دیرساله خدا حافظی کنند.

از طرف دیگر نام های گیاهان برای زبان شناسان و پژوهشگران فرهنگ شفاهی و خود گیاهان برای پژوهشگران گل و گیاه و دانشمندان علوم طبیعی و همین طور دارو سازان و پزشکان طب یونانی و هندی می تواند گنجینۀ بی پایان باشند. بر این گونه گسست نسلهای هزاره ها می تواند پژوهشگران فرهنگی و مردم شناسان هزارگی را محروم از این میراث کهن کند. از این رو به صورت ابتدایی این نوشته به بار نشست تا راه برای پژوهشگران بعدی باز گردد.

نرمه: چمن

لوخ: نی- نی درون پر، گیاه است که بیشتر در کنار و درون آب جویچه ها و رودخانه های کوچک می روید و به شکل انبوه و بوته وار قد می کشد.

گونگو: بوته سپید رنگ با شاخه های کوتاه و برگ های سوزنی که استفاده دارویی دارد و برای بدخوری و زکام نافع است.

خوربوته:خاربوته، مانند گیاه خار

قرغینه: درختچه است سیاه رنگ با برگ های سوزنی و خاردار که دانه های کوچکی مانند بادام دارد.

شیریلجی: درختچه است جگری رنگ با شاخه های بلند و باریک و برگ های سوزنی که از آن به عنوان جارو استفاده می شود.

جیرکینه: بوته است سبز رنگ با برگ های چوبی سبز که مانند نی درون پر است.

بوربوته: بوته است خاکی رنگ با برگ های سوزنی که چوب های سخت و سیاه رنگ دارد.

کوکوتی: بوته است خاکی رنگ با برگ های کمی پهن که بوی بسیار خوش دارد.

قرقر:درختچه است با برگ های سوزنی سپید رنگ و شاخه های بلند و باریک که دانه های سیاه رنگ در درون میوه های(غوزه) سپید رنگ تو خالی دارد.

الغاد: درختچه است با برگ های سوزنی سرخ رنگ و شاخه های بلند و باریک که دانه های سرخ رنگ دارد.

الغاد ایگگ: مانند الغاد است فقط خارهای بیشتر دارد.

سیابوته: بوته است سیاه رنگ با شاخه های کوتاه و برگ های سوزنی که چوب های سخت و سیاه رنگ دارد.

قرتنک بوته: بوته است سبز رنگ با شاخه های کوتاه و برگ های سوزنی که چوب های سخت و سیاه رنگ دارد.

بوترونغو: بوته است سپید رنگ با شاخه های کوتاه و برگ های سوزنی که خار های نرم مانند پشم گوسپند دارد و با آن ظرف می شورند.

دم آس(دم اسپ) درختچه است سبز رنگ با شاخه های بلند و باریک و برگ های سوزنی که از آن به عنوان جارو استفاده می شود.

گندوبغل: درختچه است سپید رنگ با شاخه های نیمه بلند و باریک و برگ های پهن که از آن به عنوان دارو استفاده می شود. این گیاه برای شکم دردی و نفخ شکم نافع است.

گوش خر: درختچه است سپید رنگ با شاخه های بلند و باریک و برگ های پهن که از آن به عنوان دارو استفاده می شود و معمولا با آن ظرف می شورند.

دم روبه: (دم روباه) درختچه است سبز رنگ با شاخه های نیمه بلند و باریک و برگ های پهن که از آن به عنوان دارو استفاده می شود.

اجیریغ: چمن زمین

گوش بره: بوته است سبز رنگ با برگ های کمی سوزنی که گل های کوچک نازک دارد.

گوش گرگ: بوته است سبز رنگ با برگ های کمی سوزنی که گل های کوچک نازک دارد و از آن به عنوان دارو استفاده می شود.

اسپی غول: بوته است سپید رنگ با برگ های کمی سوزنی که گل های کوچک نازک دارد و ریشه های آن دارویی است.

گندومک: بوته است سبز رنگ با برگ های کمی سوزنی که  مانند گندم است با قد کوتاه تر.

اشپیشک: بوته است سبز رنگ با برگ های کمی سوزنی دانه های ریز دارد و بچه ها آن را بین دو انگشت می کشند، گل باریک و نازک دارد.

اوله: درختچه است سبز رنگ با شاخه های بلند و باریک و برگ های پهن که از آن به عنوان دارو استفاده می شود. داغ از این گیاه  تهیه می شود که برای دردهای سخت نافع است.

زردی: درختچه است سبز رنگ با شاخه های بلند و باریک و برگ های پهن که از آن به عنوان دارو استفاده می شود.

سیرسو: بوته است سبز رنگ با برگ های کمی سوزنی که گل های باریک و بسیار زیبا دارد.

شورکی: بوته است سبز رنگ با برگ های کمی پهن که گل های باریک و بسیار زیبا دارد.

سرخ شورکی:  شورکی سرخ رنگ است.

سیاشورکی:  شورکی سیاه رنگ است.

تاج خورو: درختچه است سرخ رنگ با شاخه های بلند و باریک و برگ های پهن که تاج مانند خروس دارد.

گل خاله: درختچه است سبز رنگ با برگ های پهن که گل های مانند گل گلاب و بسیار زیبا دارد.

ایشرقه الاف: مانند ریشقه(یونجه) است.

راف: بوته است سپید رنگ با برگ های پهن که از آن به عنوان علف گیاهی استفاده می شود.

گل راف: ساقه راف را گویند.